Джон Гуденоф: Нобель сыйлыгынын лауреаты жана литий батарейка технологиясынын пионери

97 жашында Нобель сыйлыгын алган Джон Гуденоф "Godenough" деген сөз айкашынын далили болуп саналат - чындыгында, ал өзүнүн жашоосун да, адам тагдырын да түзүүдө "жетиштүү жакшы" болгон жок.

25-жылы 1922-июлда Кошмо Штаттарда төрөлгөн Гуденофтун балалыгы жалгызсыраган. Ата-энеси менен өзүнүн жашоосу менен алек болгон улуу агасынын ортосундагы дайыма ажырашуу коркунучу Гуденоффтун көп учурда жалгыздыкта сооронушуна алып келди, анын ити Мак гана компания үчүн. Дислексия менен күрөшүп, анын академиялык көрсөткүчтөрү мыкты болгон жок. Анткен менен анын токойдо тентип жүргөндө, көпөлөктөрдү, жер астындагыларды кармаган кезде пайда болгон табиятка болгон сүйүүсү жаратылыш дүйнөсүнүн сырларын изилдөөгө жана түшүнүүгө болгон кумарланууну жараткан.

Энелик мээримге ээ болбогондуктан жана анын ата-энесинин ажырашуусуна дуушар болгон, Гуденоф академиялык жактан ийгиликке жетүүнү чечкен. Финансылык кыйынчылыктарга жана Йель университетинде окуу акысын төлөш үчүн толук эмес жумуш убактысында иштөөгө туура келгенине карабастан, ал так академиялык багыты жок болсо да, бакалавриат жылдарында туруштук берген.

Экинчи дүйнөлүк согуш учурунда АКШнын Аскер-аба күчтөрүндө кызмат өтөп, кийинчерээк Чикаго университетинде илим жаатындагы кыялын ишке ашырууга өткөндө Гуденофтун жашоосу өзгөргөн. Профессорлорунун курагына байланыштуу алгачкы ишенбөөчүлүккө карабастан, Гуденофф эч нерседен тайсалдаган. Анын Чикаго университетинде физика боюнча докторантурада окуганы жана андан кийин MITдин Линкольн лабораториясында иштеген 24 жыл, ал жерде катуу заттардагы литий-ион кыймылы жана катуу дененин керамикасындагы фундаменталдык изилдөөлөр анын келечектеги жетишкендиктери үчүн негиз түзгөн.

Бул 1973-жылдагы мунай кризиси Гуденофтун көңүлүн энергияны сактоого бурган. 1976-жылы бюджетти кыскартуу учурунда ал Оксфорд университетинин органикалык эмес химия лабораториясына көчүп, 54 жашында өзүнүн карьерасында олуттуу бурулуш жасаган. Бул жерден ал литий батареялары боюнча өзүнүн түптөөчү ишин баштаган.

1970-жылдардын аягында, электрондук өнүмдөр популярдуу болуп турган мезгилде Гуденофтун изилдөөсү абдан маанилүү болгон. Ал литий кобальттын кычкылын жана графитти колдонуу менен жаңы литий батареясын иштеп чыккан, ал мурунку версияларга караганда компакттуу, кубаттуулугу жогору жана коопсуз болгон. Бул ойлоп табуу литий-иондук батареянын технологиясын өзгөртүп, чыгымдарды азайтып, коопсуздукту күчөттү, бирок ал эч качан бул миллиарддаган долларлык тармактан каржылык пайда көргөн эмес.

1986-жылы АКШга кайтып келип, Гуденоу Остиндеги Техас университетинде изилдөөсүн уланткан. 1997-жылы 75 жашында ал литий темир фосфатын, арзаныраак жана коопсуз катоддук материалды таап, көчмө электроника технологиясын андан ары өркүндөткөн. Ал тургай 90 жашта да, ал өмүр бою билим алууну жана изденүүнү үлгү кылып, катуу абалдагы батареяларга басым жасады.

97 жашында Нобель сыйлыгын алганда, бул Гуденофтун аягы болгон эмес. Ал күн жана шамал энергиясын сактоо үчүн супер аккумуляторду иштеп чыгууну максат кылып, ишин улантууда. Анын көз карашы - бул унаанын зыяндуу заттары жок дүйнөнү көрүү, бул кыялы ал өмүрүндө ишке ашат деп үмүттөнөт.

Джон Гуденофтун тынымсыз билим алуу жана кыйынчылыктарды жеңүү менен коштолгон өмүр жолу улуулукка жетүү эч качан кеч эмес экенин көрсөтүп турат. Анын тарыхы билимге жана инновацияга тынымсыз умтулуу менен уланууда.